SPARK-methode

De SPARK-methode staat voor Signaleren van Problemen en Analyseren van het Risico bij opvoeden en opgroeien van Kinderen. De interventie creëert zorg op maat met behulp van een gevalideerd instrument.

Kosten en baten

In het promotieonderzoek naar de SPARK-methode werd het oordeel van zowel ouders als jeugdverpleegkundigen meegenomen. De reacties waren goed, 94% van de ouders en 91,5% van de jeugdverpleegkundigen waren positief over het gebruik van de SPARK-methode.

De SPARK-methode levert het volgende op:

  • Verbetert de vroegsignalering van opvoed en opgroeiproblemen door de jeugdgezondheidszorg (Staal e.a. 2015; Staal e.a. 2016).
  • Het geeft de jeugdverpleegkundige meer en betere informatie over het kind, diens ouders en diens omgeving (Staal e.a. 2016; van Driessche e.a. 2021). Deze informatie is direct bruikbaar tijdens het contactmoment (Staal e.a. 2011; van Driessche e.a. 2021).
  • Het verkleint de verschillen in vroegsignalering tussen de jeugdverpleegkundigen (van Stel e.a. 2012).
  • De vervolgacties sluiten beter aan op de behoefte van ouders én de mate van risico voor het kind (Staal e.a. 2016).
  • De overall risico-inschatting van de SPARK-methode door de jeugdverpleegkundige blijkt een sterke voorspeller voor toekomstige ernstige opvoed- en opgroeiproblemen (Staal e.a. 2013; van der Put e.a. 2023).
  • Ook ouders van kinderen met laag risico lijken te profiteren van de SPARK-methode tijdens een huisbezoek. Zij bespreken meer en vragen vaker om informatie (Staal e.a. 2015).
  • De SPARK-methode werkt voor de ouder als eye opener: het helpt met bewustwording, ordenen en wegen van hun vragen, zorgen of problemen rond de ontwikkeling en opvoeding van hun kind (Staal e.a. 2013). Ook kan de interactieve en open aanpak van de SPARK bijdragen aan het vertrouwen van de ouder in de jeugdgezondheidszorg (Staal e.a. 2013).
  • Met de SPARK wordt gestandaardiseerd, breder en objectiever naar het kind, het gezin en de omgeving gekeken. Jeugdverpleegkundigen rapporteren terug dat zij deze werkwijze en brede manier van denken ook meenemen in hun verdere werk. Het werken met de SPARK-methode draagt voor de jeugdverpleegkundige bij aan kennis over beschermende en risico-factoren voor het opvoeden en opgroeien van jonge kinderen en aan professionalisering van hun handelen (van Stel e.a. 2012; Keymeulen e.a. 2021).

Wat zeggen jeugdverpleegkundigen over de SPARK-methode?

”De SPARK-methode omvat de principes van handelingsgericht werken. Dat geeft me veel voldoening, omdat ik alles wat ik geleerd heb kan toepassen bij de ouders.”

Evidence Based Practise

In het Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice is een review van het proefschrift geschreven. Munten concludeert daarin dat “het proefschrift indrukwekkend is door het aantal verschillende grote studies waaruit het is opgebouwd en de zorgvuldige wijze waarop de SPARK-methode in gezamenlijkheid met betrokkenen is ontwikkeld. Bovendien blijven door de in de SPARK-methode opgenomen interactieve werkwijze ouders zelf in de regie. Een werkwijze die goed past bij onze participatiemaatschappij en de nieuwe definitie van positieve gezondheid van Machteld Huber”.

Toekenningen

2020
Eervolle vermelding dr Swaakprijs voor Ingrid Staal, Magda Boere wint Dr. A.J. Swaakprijs 2020! – Jeugdartsen Nederland.

2016
Genomineerd voor de Anna Reynvaan Wetenschapsprijs met het artikel ‘Early detection of parenting and developmental problems in toddlers: a randomized trial of home visits versus well-baby clinic visits in the Netherlands. Preventive Medicine’.

2008
JGZ innovatieprijs (NCJ) voor het promotietraject vroegsignalering van opvoed-en opgroeiproblemen: een gestructureerde dialoog met ouders.

Vergoeding beheer

De JGZ-organisatie betaalt eenmalig trainingskosten en een jaarlijkse vergoeding aan het NCJ voor het landelijk beheer van de SPARK-methode. De hoogte van de vergoeding voor de beheerkosten is afhankelijk van het aantal professionals dat werkzaam is binnen de JGZ-organisatie en het aantal interventies dat de JGZ-organisatie afneemt bij het NCJ. Neem voor meer informatie hierover contact op via sparkmethode@ncj.nl.

Erkenning van interventies
Een interventie kan beoordeeld worden op de niveaus: Goed onderbouwd, Effectief volgens eerste aanwijzingen, Effectief volgens goede aanwijzingen en Effectief volgens sterke aanwijzingen. Voor elk niveau zijn criteria vastgesteld waaraan de interventies moeten voldoen. Als je betrokken bent bij de ontwikkeling van een interventie op het gebied van JGZ, preventie en gezondheidsbevordering, kun je deze aanmelden voor beoordeling via ‘Interventiedatabase Gezond en Actief Leven‘, mits de interventie voldoet aan de inclusiecriteria.

Erkenning SPARK-methode
De erkenningscommissie effectieve interventies Jeugd vindt de SPARK-methode een degelijk ontwikkeld signaleringsinstrument dat in jgz-contactmomenten gebruikt kan worden. Er is veel ervaring met het inzetten van de SPARK-methode in de praktijk en de methode is opgenomen in diverse richtlijnen. Er is veel onderzoek naar gedaan, dat vooral gericht is op betrouwbaarheid en validiteit van de SPARK18.

De SPARK18 is daarom afzonderlijk beoordeeld op het niveau ‘Goede aanwijzingen van effectiviteit‘. De SPARK-methode is beoordeeld als goed onderbouwd.

Lees de volledige beschrijving van de SPARK18 en de SPARK-methode in de interventiebibliotheek.

Meer weten?

Ingrid Staal

onderzoeker, adviseur

Lees meer over Ingrid Staal

"*" geeft vereiste velden aan

Hidden
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Welkom op onze nieuwe website!

Heb je een gebruikersaccount? Dan ontvang je van ons een mail om je account opnieuw te activeren.