HEALS

Health Early Life Start (HEALS) is een interdisciplinair onderzoeksprogramma dat zich richt op het herkennen van chronische stress in de eerste 1000 dagen en het bieden van de juiste ondersteuning aan gezinnen. Er is al veel kennis en kunde op het gebied van signalering en gezinsondersteuning beschikbaar. Desondanks worden er nog veel gevallen niet of pas laat herkend. Met het programma HEALS willen we kennis uit wetenschap en kennis uit de praktijk samenbrengen.

Binnen HEALS werken twee academische ziekenhuizen, universiteiten, een hogeschool, twee GDD-en, Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ), TNO, kennis- en zorginstellingen en bedrijven samen om gezinnen beter te ondersteunen.

Het programma wordt gefinancierd vanuit de NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek), Nationale Wetenschapsagenda, NWA-route Jeugd.

Chronische stress in de eerste 1000 dagen – vanaf conceptie tot en met de leeftijd van 2 jaar – kan schadelijk zijn voor kinderen. Denk aan een instabiele gezinssituatie, een ouder met psychische zorgen en problemen of armoede. Deze stress blijft vaak onopgemerkt, maar kan overgaan in chronische stress. Wanneer hierbij onvoldoende steun wordt ervaren, kan dit de ontwikkeling en gezondheid van opgroeiende kinderen levenslang belemmeren.

Het onderzoeksprogramma HEALS heeft als doel chronische stress bij jonge kinderen en hun gezinnen vroegtijdig op te sporen en waar nodig te zorgen voor passende steun aan ouders. Nederland heeft een goed functionerend zorgsysteem: aanstaande ouders maken gebruik van verloskundige zorg en het merendeel van de kinderen (0-4 jaar) bezoekt het consultatiebureau. Er bestaan allerlei programma’s voor kinderen en gezinnen in kwetsbare omstandigheden. Maar nog steeds worden veel gezinnen onvoldoende bereikt. Juist gezinnen waarin kinderen langdurig blootstaan aan stress. HEALS wil eraan bijdragen dat de ondersteuning voor gezinnen beter aansluit bij de behoeften van ouders en professionals.

In dit onderzoeksprogramma ontwikkelen we samen met (aanstaande) ouders en professionals nieuwe methoden om chronische stress vroegtijdig op te sporen. Daarnaast gaan we – ook in samenwerking met ouders – aan de slag met een keuzehulp waarmee bestaande programma’s voor opvoedondersteuning beter afgestemd worden op wensen en behoeften van ouders en professionals.

Het onderzoeksprogramma HEALS draagt bij aan het gezond en veilig opgroeien van kinderen. Het onderzoek levert nieuwe kennis op over stress, over manieren om chronische stress te meten en zogenaamde ‘biomarkers’. Dit zijn meetbare factoren die wijzen op de aanwezigheid van stress. HEALS levert ook kennis op over de vraag hoe ouders beter ondersteund kunnen worden.

Het onderzoeksprogramma HEALS heeft een looptijd van vijf jaar en wordt naar verwachting in 2029 afgerond. Het programma is opgedeeld in 4 delen; die we ‘werkpakketten’ noemen. Hieronder een korte toelichting:

• In Werkpakket 1 gaan we samen met ouders en praktijkprofessionals bespreken wat de behoeften van (aanstaande) ouders zijn bij de overgang naar het ouderschap. Daarnaast zullen ouders en professionals mogelijke hulpmiddelen om chronische stress vroeg op te sporen uittesten en gaan we in gesprek over manieren om (aanstaande) ouders te ondersteunen. Dit werkpakket vormt de verbinding met de praktijk en zal gedurende de volledige looptijd van 5 jaar een belangrijke rol spelen.
• Werkpakket 2 onderzoekt in de wetenschappelijke literatuur hoe stress in de eerste levensjaren leidt tot problemen later in het leven en welke risicofactoren en beschermende factoren het meest voorspellend zijn voor stress en hieraan gekoppelde ontwikkelingsproblemen. Tevens wordt in de literatuur uitgezocht wat de voordelen voor de ouders, kinderen en de maatschappij als geheel kunnen zijn van vroege signalering en behandeling van stress.
• In Werkpakket 3 worden verbeterde hulpmiddelen om stress te herkennen ontwikkeld. Meer specifiek wordt gezocht naar hulpmiddelen die verloskundigen of de professionals in de Jeugdgezondheidszorg zouden kunnen inzetten zodra er zorgen in een gezin spelen.
• In Werkpakket 4 tenslotte ligt het accent op het ondersteunen van ouders: eerst gaan we het bestaande aanbod aan interventies en programma’s in kaart brengen. Dan worden de wensen en behoeften van ouders en professionals als het gaat om opvoedondersteuning verkend. Tenslotte gaan ouders, professionals en onderzoekers een tool ontwikkelen (bijvoorbeeld een keuzehulp) waarmee ondersteuning voor beter afgestemd worden op wensen en behoeften van ouders en professionals.