Gemeenten hebben vanaf 2015 een jeugdhulpplicht. Zij hebben de bestuurlijke en financiële verantwoordelijkheid voor alle jeugdhulp:
- ondersteuning, hulp en zorg aan jeugdigen en ouders bij opgroei- en opvoedproblemen en bij psychische problemen en stoornissen. Daarnaast dragen gemeenten verantwoordelijkheid voor de uitvoering van kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering. Ook doen gemeenten de advisering en verwerking van meldingen inzake huiselijk geweld en kindermishandeling. Zij dragen verantwoordelijkheid voor de preventie, ondersteuning, hulp en zorg aan jeugdigen en ouders.
- de vrijwillige en gedwongen jeugdzorg die onder verantwoordelijkheid vielen van de provincie, de jeugd-GGZ vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de AWBZ. Ook hebben gemeenten verantwoordelijkheid voor de zorg voor jongeren in verband met een verstandelijke beperking (VB) en de begeleiding, persoonlijke verzorging* en kortdurend verblijf op basis van de AWBZ.
*Sinds 1 januari 2018 is de persoonlijke verzorging vanuit de Jeugdwet deels overgeheveld naar de Zorgverzekeringswet (Zvw). Zie ook deze factsheet
De Jeugdwet definieert jeugdhulp als volgt:
- ondersteuning, hulp en zorg (niet preventie) aan jeugdigen en hun ouders bij het verminderen, stabiliseren, behandelen en opheffen van of omgaan met de gevolgen van psychische problemen en stoornissen, psychosociale problemen, gedragsproblemen of een verstandelijke beperking van de jeugdige, opvoedingsproblemen van de ouders of adoptiegerelateerde problemen;
- het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijk verkeer en van het zelfstandig functioneren van jeugdigen met een somatische, verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke beperking, een chronisch psychisch probleem of een psychosociaal probleem en die de leeftijd van achttien jaar nog niet hebben bereikt;
- het ondersteunen bij of het overnemen van activiteiten op het gebied van de persoonlijke verzorging gericht op het opheffen van een tekort aan zelfredzaamheid bij jeugdigen met een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke beperking of een somatische of psychiatrische aandoening of beperking, die de leeftijd van achttien jaar nog niet hebben bereikt.
De leeftijdgrens van achttien jaar geldt niet voor jeugdhulp in het kader van jeugdstrafrecht.
Doelen
- meer preventie, meer eigen verantwoordelijkheid, meer benutten van ‘eigen kracht’ en het sociale netwerk van kinderen en hun ouders;
- kinderen en jongeren naar vermogen mee laten doen, laten participeren. Daarom willen we normaliseren, ontzorgen en niet onnodig medicaliseren;
- sneller jeugdhulp op maat, dicht bij huis, om zo het beroep op gespecialiseerde zorg te verminderen;
- betere samenwerking rond gezinnen: één gezin, één plan, één regisseur, onder andere door ontschotting van budgetten;
- meer ruimte voor professionals, door de regeldruk serieus terug te dringen.
Taken
- de gemeentelijke toegang organiseren op een laagdrempelige en herkenbare manier, bijvoorbeeld via een sociaal wijkteam of een Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG);
- de juiste deskundigheid voor toegang beschikbaar stellen, zodat triage plaatsvindt door hiervoor toegeruste professionals – dit ter vervanging van de bestaande indicatiestelling;
- rechtstreeks toegang bieden tot jeugdhulp na verwijzing door een huisarts, jeugdarts of medisch specialist;
- een voldoende aanbod hebben aan gecertificeerde instellingen en de jeugdhulp inzetten die een gecertificeerde instelling – of andere uitvoerders van de jeugdreclassering – nodig achten;
- een consultatiefunctie bieden voor professionals;
- specialistische hulp inschakelen en melden aan de Raad voor de Kinderbescherming indien de veiligheid van het kind in het geding is;
- 24/7 beschikbaar en bereikbaar zijn en bij crisissituaties direct de juiste jeugdhulp inschakelen.
