Blog 17 oktober 2022
Toen mijn zwager uit Zuid-Afrika op bezoek was in Nederland vertelde ik hem over de scholingen (kinder)armoede die ik geef aan professionals. Mijn zwager keek mij vragend aan en zei: “Maar Peetje, in Nederland is toch helemaal geen sprake van armoede?!” Een opmerking die ik vaker hoor en waar ik opstandig van word, want een deel van de Nederlandse gezinnen ervaart dagelijks wel degelijk stress door geldzorgen. Hoeveel kinderen die in deze gezinnen opgroeien ontnemen we met deze aanname hun kans op een gezonde ontwikkeling?! De komende tijd komt de bestaanszekerheid van extra gezinnen onder druk te staan. Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht dat het aantal kinderen dat in armoede opgroeit stijgt van 7,2% in 2021 naar 9,5% in 2023. Dat is bijna 1 op de 10 kinderen. En dat in Nederland!
Waarom ik me zo druk maak over deze kinderen, is omdat langdurige stress door geldzorgen de ontwikkelkansen van een kind beïnvloedt. Langdurige stress op jonge leeftijd, Early Life Stress, zorgt er voor dat kinderen op latere leeftijd meer kans hebben op allerlei fysieke en mentale klachten (onder andere hart- en vaatziekten, diabetes en depressie). Ze hebben vijftien jaar eerder gezondheidsklachten en sterven zeven jaar eerder. En dan heb ik het hier alleen nog maar over de impact op gezondheid, niet eens over verminderde kansen binnen het onderwijs of het niet mee kunnen doen. Als we dit weten, dan moeten we toch niet wachten tot die kinderen of gezinnen vastlopen. De Rechten van het Kind verplichten ons bovendien om hen nu de kansen te bieden waar ze recht op hebben!
Betrek de kinderen/gezinnen waar het over gaat in het huidige debat. Stel hun vraag centraal in plaats van het ‘systeem’. Denk bij lokale samenwerking rondom (kinder)armoede ook aan de unusual suspects, zoals het informele netwerk of de jeugdgezondheidszorg (JGZ) waar ik veel mee samenwerk. De JGZ is een lokale preventiepartner waar haast nooit aan wordt gedacht als het over armoede gaat. Maar zij zien (bijna) alle kinderen en hun (aanstaande) ouders en werken structureel samen met partners uit verschillende domeinen. Benut de sleutelrol van dit soort partners!
We gaan een onzekere periode tegemoet. Ik hoop dat we niet alleen gaan voor het ‘oplossen van problemen’, maar vanuit de preventiegedachte juist ook investeren in de kinderen en gezinnen waar nog geen of pas beginnende problemen zijn. Daarmee voorkomen we een hoop narigheid en stress in die gezinnen en zorgen we samen voor een gezondere huidige en toekomstige generatie. Ook hier geldt: voorkomen is beter dan genezen!
Versuft, verward en gedesoriënteerd zoekt men naar een nieuw houvast. Herwaarderen van wat het juiste is om te doen. Menswaardigheid weer vol in het licht zetten. Mensen zijn hier elkaars bondgenoten. Voortdurend maatschappelijk dialoog is de weg ernaartoe.
Voor leerlingen die kampen met ziekte, gaat het onderwijs niet altijd vanzelf. Marina van Egdom, AIOS M+G 1e fase, profiel JGZ, is ouder van zo’n kind. Haar persoonlijke ervaring heeft ertoe geleid dat ze zich inzet voor haar stage bij het NCJ en dat ze deelnam aan de doorontwikkeling van de interventie MAZL.
Vele gesprekken met kwetsbare cliënten heb ik gevoerd in mijn loopbaan. Voordat ik Nu Niet Zwanger (NNZ) kende, kwam het niet in mij op om kinderwens, seksualiteit en anticonceptie te bespreken tijdens mijn werk als jeugdverpleegkundige.