Het NCJ peilde voor de derde keer onder professionals of zij de signalen van geldzorgen bij jeugdigen en/of hun ouders/opvoeders herkennen en hun mogelijkheden om iets met deze signalen te doen. Hoewel professionals zich minder zorgen maken over hun eigen financiële situatie, blijven de cijfers over het herkennen en bespreekbaar maken van geldzorgen in gezinnen de aandacht vragen. Tijdens deze ‘Week van het geld’ delen we praktische handvatten voor het vergroten van de handelingsbekwaamheid rond (dreigende) geldzorgen.
Overzicht van de werkgebieden van de professionals die de vragenlijst invulden.
De volgende resultaten vielen met name op:
- 53% twijfelt over of herkent de signalen van geldzorgen bij jeugdigen en/of hun ouders/opvoeders niet.
- 29% weet onvoldoende tot matig hoe je geldzorgen bespreekbaar kunt maken met jeugdigen en/of hun ouders/opvoeders.
- 62% geeft aan onvoldoende concrete handvatten te hebben om te ondersteunen als er geldzorgen zijn.
- 56% kent de sociale kaart, maar kan niet altijd de juiste contactpersoon bereiken of is ontevreden over de opvolging of terugkoppeling van de andere organisaties.
Praktische handvatten voor professionals
Hieronder staan een aantal praktische handvatten voor het vergroten van handelingsbekwaamheid van het signaleren en bespreekbaar maken van en het ondersteunen bij (dreigende) geldzorgen. Ook een aantal tips om slimmer samen te werken.
Signaleren en bespreekbaar maken
1. Lees de handreiking ‘Omgaan met armoede binnen de jeugdgezondheid; een handreiking voor professionals in de geboorte- en jeugdgezondheidszorg’
- Signaleren: pag. 24 t/m 26 incl. de bijlage Signaleringslijst kinderarmoede op pag. 67 en 68;
- Bespreken: pag. 27 t/m 29 (maak in een gesprek met (aanstaande) ouders gebruik van de GIZ-methodiek, de gesprekstools van Positieve gezondheid, preSPARk of SamenStarten om een inschatting te maken van wat er goed gaat en waar vragen of zorgen over zijn en vraag door);
- Ondersteuning bieden: pag 35 t/m 50 (steun bij opgroeien, steun bij ouderschap, sociale steun en materiële/financiële steun)
Er is ook een JGZ-ondersteuningskaart beschikbaar bij de handreiking ‘Omgaan met armoede in de jeugdgezondheid’. De ondersteuningskaart helpt de uitvoerend JGZ-professional in (de voorbereiding van) het gesprek met jeugdigen en (aanstaande) ouders die te
maken hebben met (dreigende) geldzorgen. De ondersteuningskaart zet in grote lijnen neer wat je kunt tegenkomen als je een gezin met (dreigende) geldzorgen begeleidt. De informatie in de ondersteuningskaart komt grotendeels uit de handreiking en uit enkele
toegevoegde bronnen.
Bekijk de ondersteuningskaart
Of lees 1 van de andere handreikingen voor professionals uit:
2. Bekijk gratis online leerberichten over kinderen die opgroeien in armoede.
Augeo heeft in samenwerking met Stichting Leergeld en Stimulansz gratis online leerberichten voor professionals in de kinderopvang en voor professionals in het primair onderwijs ontwikkeld over kinderen die opgroeien in armoede. Deze leerberichten zijn ook interessant voor andere professionals die met kinderen en hun ouders werken. Aan de hand van drie casussen leer je hoe je armoede bespreekbaar maakt en je leest welke organisaties hulp kunnen bieden.
Slim samenwerken
1. Het inzetten van het netwerk van (aanstaande/jonge) ouders
Gebruik de handleiding en het stappenplan voor ouders en professionals om tot een netwerkkaart te komen die Pharos heeft ontwikkeld binnen Kansrijke Start.
2. Samenwerken met lokale partners.
Het aanpakken van kinderarmoede valt of staat met hoe professionals, vrijwilligers en ervaringsdeskundigen samenwerken. Het is niet zo belangrijk wie daarbij de eerste stap zet, maar wel dát iemand dat doet. Het draaiboek ‘Lokaal samenwerken in de aanpak van kinderarmoede‘ is voor die initiatiefnemer en helpt bij het vormen van een netwerk. De vraag van het kind en het gezin staat daarbij altijd centraal.
Binnen het bovenstaande draaiboek is ook extra aandacht voor het maken van een dynamisch (organisatie)netwerk. Een dynamische netwerkkaart kan inzicht geven in hoe een netwerk eruitziet, welke organisaties betrokken zijn en hoe deze met elkaar zijn verbonden. Ook kun je zien wat voor soort organisaties dit zijn en welke overlegstructuren binnen het netwerk te vinden zijn. In deze kaart kun je relevante informatie, zoals adresgegevens, toevoegen. Zo kun je bekijken hoe een netwerk in elkaar zit, welke organisaties zich met een bepaald thema bezighouden en bij welke overleggen je zou kunnen aansluiten.
Gevolgen van geldzorgen in gezinnen
Zorgen over geld, bijvoorbeeld door ontstane schulden of door het niet kunnen kopen van noodzakelijke levensmiddelen, kunnen zo groot worden dat ze leiden tot (chronische) stress. Over chronische stress weten we uit onderzoek dat deze schadelijk is voor de gezondheid van kinderen, zelfs tot op latere leeftijd. Geboren worden en opgroeien in armoede kan een negatieve invloed hebben op de gezondheid en ontwikkeling van kinderen en kan samenhangen met overgewicht, hechtings- en opvoedproblematiek.
Alliantie Kinderarmoede Nederland
Het NCJ, Alles is Gezondheid en Missing Chapter Foundation namen vanwege de impact van (dreigende) geldzorgen op jeugdigen en gezinnen in 2019 het initiatief voor de Alliantie Kinderarmoede. De Alliantie Kinderarmoede is een netwerk van publieke en private partijen met een missie: kinderen zijn (in 2030) niet meer de dupe van armoede en er komen geen nieuwe gezinnen in armoede meer bij. Met meer dan 300 aangesloten partners is het initiatief inmiddels uitgegroeid tot een van de grootste netwerken tegen kinderarmoede in Nederland.
Bekijk de animatievideo
Het NCJ en onderzoek
De peiling geldzorgen onder professionals is een van de onderzoeken die het NCJ jaarlijks uitvoert. Om de gezondheid van ieder kind te beschermen en bevorderen, is onderzoek van essentieel belang. Het NCJ is een onafhankelijke, non-profit onderzoeksorganisatie die onderzoek doet in opdracht, maar ook zelf via vragenlijsten, monitors en evaluaties. Met regionaal en landelijk inzicht in de gezondheid en gezondheidsomgeving van de jeugd, dragen we bij aan het versterken van de preventieve zorg voor jeugd.
Lees meer over onderzoek