Op 7 juli spraken we, in de laatste JGZ Live! vòòr de zomerstop, over het Moreel Archief Corona met de experts van Governance & Integrity Nederland. Ook de professionals in de jeugdgezondheid kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan dit archief. De kernvraag die centraal staat is: Wat kunnen we leren en hoe kunnen we moreel leren van de coronacrisis?
Frans Geraedts (filosoof), Peter van Hengel (longarts) en Dorien Jeltema (adviseur en opleider) van Governance & Integrity vertelden in een boeiende JGZ Live!-sessie over de morele keuzes waar professionals in de coronacrisis voor stonden. Het meest in het oog springend zijn de keuzes op de intensive-care-afdelingen. Het hele land volgde de stand van zaken en zag hoe de capaciteit kraakte onder het aanbod. De discussie over wat er zou moeten gebeuren als er echt sprake zou zijn van code zwart werd ook in media breed uitgemeten.
Los van deze bekende situaties liepen professionals overal tegen dergelijke morele dilemma’s aan. Zo bleek pas later voor welke morele dilemma’s het verpleeghuispersoneel stond; werkend met weinig adequate beschermingsmiddelen en een hoog risico op sterfgevallen. In de hele sector moest men met weinig kennis, in nieuwe omstandigheden, keuzes maken waar veel van afhing.
Ook in de jeugdgezondheid liepen we tegen dilemma’s aan die door de aanwezige professionals makkelijk werden opgesomd:
- Hoe houd ik contact met kinderen waarvan ik weet dat ze het moeilijk hebben?
- Waar zet ik de beschikbare maar schaarse capaciteit in en welke consequenties heeft dat op korte en op lange termijn?
- Is infectieziektebestrijding belangrijker dan zorg voor de gezondheid van de jeugd?
- Hoe gaan we om met de verantwoordelijkheid die er ineens lag?
- Hoe maken we in situaties waarin we niet kunnen terugvallen op protocollen en richtlijnen toch goede keuzes?
- Hoe maken we keuzes als we intuïtief aanvoelen dat de bestaande protocollen en richtlijnen niet helpen?
- Hoe komt het dat JGZ-organisaties de coronacrisis op een verschillende manier aanpakken?
Wat is het Moreel Archief Corona?
Het idee is simpel: bouw een archief op van de moeilijke beslissingen die professionals gedurende de coronacrisis moeten nemen. Het gaat daarbij om de beslissingen die voor de professionals het moeilijkst waren. Dit kan door een reconstructief interview of via een online portal.
De casussen worden door de analisten van het archief bestudeerd om grote morele stress bij professionals te kunnen duiden, om kerndilemma’s in het werk aan de oppervlakte te brengen, om beroering bij patiënten, familie of burgers beter te begrijpen en om casuïstiek in kaart te brengen die erop wijst dat beleid of protocollen mogelijk moeten worden bijgesteld.
Het materiaal in het archief wordt ook gebruikt om te leren voor nieuwe, aankomende situaties, om tekenen van morele schade en trauma bij professionals eerder te herkennen en om het gesprek aan te kunnen gaan over het verwerken van de gevolgen van de crisis.
Het archief wordt opgebouwd door Governance & Integrity en beheerd door het Foundation for Justice, Integrity and Anticorruption (FFIAC) die samen het initiatief namen tot het Moreel Archief Corona.
Hoe kun je helpen met het Moreel Archief Corona?
Alle JGZ-professionals (in alle beroepsgroepen) stonden de afgelopen periode voor moeilijke keuzes. Soms werden ze geconfronteerd met de keuzes van anderen, soms stonden ze zelf voor de keuze. Die moeilijke beslissingen kun je inbrengen in het archief. Daarmee help je het morele leerproces waar jouw organisatie, de sector jeugdgezondheid en de hele zorgsector in Nederland mee gediend is.
Aanmelden kan online, maar ook via mail. Je kunt kiezen voor het online indienen van je casuïstiek of een reconstructief interview. Bekijk de factsheet voor de mogelijkheden en achtergrondinformatie.
Wat is een moreel beraad?
Naast het Moreel Archief Corona kennen we ook een moreel beraad. Dit is een vorm van moreel leren van moeilijke beslissingen die erg geschikt is voor teams die dagelijks met elkaar samenwerken of in de praktijk veel met elkaar te maken hebben. In een begeleide sessie worden de keuzes, de argumenten, de betrokkenen, de afwegingen en de uiteindelijke keuze uitgewerkt om zo tot een gezamenlijke beslissing te komen. Het voordeel van een moreel beraad is dat je in gezamenlijkheid inzicht krijgt in veel meer argumenten, een goede onderbouwing van moeilijke beslissingen kunt maken en de schade kunt beperken voor betrokkenen die door een keuze nadelen ondervinden.
Wil jij zelf een moreel beraad organiseren? Neem contact op!
Bij het NCJ zijn een aantal adviseurs opgeleid als begeleider moreel beraad. Petra Kletter, Trudy Dunnink, Mark Weghorst en Igor Ivakic kunnen ingezet worden als begeleider voor een teamsessie om te leren van moeilijke beslissingen. Als sector jeugdgezondheid willen we graag dat de beslissingen die we nemen moreel juist zijn. Moreel juist is die beslissing die voldoende rekening houdt met de rechten, belangen en wensen van alle betrokkenen in de situatie. We ondersteunen graag bij zo’n teamsessie. Ook vanuit een moreel beraad kan het Moreel Archief Corona gevuld worden. Neem voor meer informatie contact op met Mark Weghorst via mweghorst@ncj.nl.
Bekijk ook: