Nieuws 28 november 2017
Onze vierde en laatste werkconferentie dit jaar vond plaats in de Week tegen Kindermishandeling en ging over kindermishandeling en armoede. Belangrijke les: de JGZ moet álle kinderen in het oog houden, niet alleen risicokinderen. Ook in een villawijk kan er veel aan de hand zijn.
Drie experts op deze onderwerpen deelden hun kennis. Daarnaast bespraken de zestig deelnemers aan de werkconferentie recente ontwikkelingen in de JGZ met elkaar. Ook brachten de werkgroepen die de afgelopen tijd aan de slag gingen met het Actieplan Kindermishandeling verslag uit.
Hieronder de werkconferentie in vogelvlucht.
Je verjaardag niet vieren. Meemaken dat de elektriciteit afgesloten wordt. Bang zijn dat je ouders nog meer schulden maken. Dat is wat opgroeien in armoede betekent voor kinderen. Senior-onderzoeker Jodi Mak van het Lectoraat armoede-interventies van de Hogeschool van Amsterdam presenteert de aanwezigen een waaier aan onderzoeksresultaten. Over de vraag wat schaarste met je doet, hoe het brein op de bijbehorende stress erop reageert, en de vicieuze cirkel die ontstaat.
“Samengevat: veel kinderen en jongeren schamen zich.” Ze nemen geen leeftijdgenoten mee naar huis, ze praten niet over hun situatie. Bij mijn onderzoek kom ik veel jongeren tegen die hun verhaal aan ons voor het eerst vertellen. Het taboe moet doorbroken worden.”
Wil je meer weten van Jodi Maks lezing en wat er volgens haar moet gebeuren? Bekijk het uitgebreide verslag
Na de lezing van Jodi Mak vertelt Karin Boode, senior adviseur bij GGD GHOR Nederland, over de voortgang van het Actieplan Armoede in wording van het NCJ. Ze blikt terug op de vorige werkconferentie en geeft twee deelnemers het woord over hun betrokkenheid op het onderwerp.
“Blijf vragen naar armoede”
De eerste is Mirjam Jobse van Stichting Thuiszorg Maatschappelijk Werk Rivierenland (STMR). Zij volgt de opleiding voor verpleegkundig specialist en doet daarvoor onderzoek naar opgroeien in armoede. Gesprekken met moeders leren haar dat moeders best over leven in armoede willen praten, ondanks het taboe dat erop rust. “Alleen, de JGZ heeft ons er nooit naar gevraagd”, zeggen de moeders. “Als we er eerder over waren gaan praten, hadden we het ook eerder kunnen oplossen. Vraag ons regelmatig naar dit onderwerp. Vraag het aan alle moeders die je ziet. Niet alleen aan een selecte groep, want dat geeft weer een stigma.”
Verband armoede en overgewicht
De tweede deelnemer die haar ervaring met het onderwerp deelt is Rita van Rooijen van de GGD regio Utrecht. Ze noemt onderzoek van haar collega Rianne Giezeman. Zij is jeugdarts en heeft onderzoek gedaan bij kinderen in groep 7 over het verband tussen opgroeien in armoede met een afwijkende SDQ en overgewicht. Dit onderzoek is bij haar op te vragen.
“Schakel de gemeenschap in”
Karin Boode deelt met de aanwezigen de uitkomsten van onderzoek dat gepresenteerd is op een congres van Pharos en Platform31 over het terugdringen van gezondheidsverschillen. Onderzoek onder 700.000 kinderen in Londen die in armoede leven, toont aan dat een benadering die een beroep doet op de gemeenschap goed werkt. De inzet van bewonersnetwerken vergroot het sociaal netwerk van de gezinnen en de kinderen.
Na deze informatieoverdracht is het tijd voor actie. De deelnemers spreken vanuit het onderwerp ‘armoede’ in drie workshops over de relatie tussen de professional en de eigen organisatie, de samenwerking met ketenpartners in de gemeenten en de samenwerking met landelijke partners.
Marga Beckers, adviseur NCJ, vertelt over de JGZ Preventieagenda en het Actieplan Kindermishandeling daarbinnen. Ze haalt een aantal uitspraken van minister de Jonge aan tijdens de kick-off van de Week tegen Kindermishandeling en vraagt de deelnemers wanneer zij het verschil voor een kind maakten.
Marga Haagmans, hoofd Beleid en Innovatie bij de Augeo Foundation, zegt dat de Augeo Foundation er naar streeft dat kinderen meer gezien, gehoord en gesteund worden.
Uit onderzoek van Augeo samen met TNO onder 664 kinderen blijkt dat meer dan de helft van de kinderen uit groep 7 en 8 van de basisschool al eens iets ingrijpends heeft meegemaakt. Denk aan een scheiding (26%), emotionele verwaarlozing (13%) of emotionele mishandeling (12%). Augeo zoekt graag de samenwerking met de JGZ om deze kinderen op nieuwe manieren te helpen.
Wil je meer weten van Marga Haagmans’ lezing en wat er volgens haar moet gebeuren? Bekijk het uitgebreide verslag
De intergenerationele overdracht van kindermishandeling is het onderwerp van de derde lezing. Hoogleraar Forensische Gezinspedagogiek Lenneke Alink corrigeert meteen het beeld dat elk slachtoffer van kindermishandeling ook dader wordt. “Het is wel zo dat onder ouders die als kind mishandeling meemaakte, het vaker niet goed gaat dan bij andere ouders. Maar bij de meeste ouders die een belaste jeugd hadden, gaat het gewoon goed.”
Emotionele verwaarlozing
“Een onderzoek uit Minnesota geeft aan dat bij niet-mishandelde moeders 7% zich schuldig maakt aan mishandeling. Onder mishandelde moeders kwam bij 38% mishandeling van hun kind voor. Mij interesseert hoe het kan dat het goed gaat bij de rest van die groep.”
Emotionele verwaarlozing is de meest voorkomende vorm van mishandeling. Er zijn een aantal risicofactoren:
Hoe doorbreken we de cirkel van mishandeling?
“Om de cirkel te doorbreken zijn ondersteunende relaties heel belangrijk”, weet Lenneke Alink. Ze noemt een aantal belangrijke factoren om intergenerationele overdracht te doorbreken.
Wil je meer weten van Lenneke Alinks lezing en wat er volgens haar moet gebeuren? Bekijk het uitgebreide verslag
Marga Beckers sluit de werkconferentie af met een rapportage over de bezigheden van de zeven werkgroepen die gevormd zijn naar aanleiding van het Actieplan Kindermishandeling. Bekijk deze voortgangsrapportage
Het Tijdschrift voor Jeugdgezondheid (TJGZ) gaat vanaf nu verder onder de vlag van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ). Tijdens een feestelijke bijeenkomst met het ambassadeursnetwerk stonden we op 20 november stil bij het verleden, het heden en de toekomst van TJGZ.
Het NCJ peilde voor de vierde keer onder professionals of zij de signalen van geldzorgen herkennen in de spreekkamer en hun mogelijkheden om iets met deze signalen te doen. De cijfers laten zien dat nog steeds het merendeel van de professionals het lastig vindt om armoede en geldstress te herkennen.
Het NCJ is op zoek naar een doktersassistente die wil deelnemen aan de Landelijke Expertgroep Ontwikkelingsonderzoek (LEO).