De Staat van het Gezin 2024 is uit. Samen met Voor Werkende Ouders, Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang en magazine WIJ is gekeken naar hoe het met gezinnen in Nederland gaat. Wat gaat er goed, wat kan er beter?
Staat van het Gezin 2024
Ouders geven Nederland een 7,1 voor gezinsvriendelijkheid. Dit is een verbetering ten opzichte van vorig jaar toen ouders een 6,6 gaven. Maar we zien ook dat gezinnen steeds verder in de knel komen omdat de voorzieningen niet aansluiten bij wat ze nodig hebben. Bovendien vinden ouders dat Nederland minder solidair is geworden ten opzichte van gezinnen. Nederland krijgt een 4,1 ten opzichte van een 4,6 vorig jaar.
Lees het gehele rapport hier.
Kostwinners versus tweeverdieners model
De Staat van het Gezin laat zien dat ouders tevreden zijn over de voorzieningen in Nederland. Nederland is een veilig land om in te wonen. Maar tegelijkertijd geven ouders aan dat de voorzieningen niet meer passen bij wat ze nodig hebben. Zo geeft meer dan de helft van de ouders aan dat de voorzieningen beter kunnen. Voorzieningen zijn gebaseerd op een kostwinnersmodel, waarbij vader werkt en moeder zorgt. Inmiddels bestaat 87% van de gezinnen uit twee werkende ouders. Schooltijden sluiten niet aan op de werktijden en ouders ervaren de kinderopvang als duur. Bovendien stimuleert het toeslagenstelsel niet om meer te gaan werken. Terwijl ouders inmiddels beiden moeten werken om het hoofd boven water te houden. Zoals een ouder zei: ‘Je moet wel.’
Tweeverdieners versus tweeverdieners-tweeverzorgers model
Ouders komen verder in de knel doordat zorgtaken nog steeds vooral bij moeders terecht komen en niet gelijk verdeeld worden over beide partners. Dit effect wordt versterkt door de toenemende vergrijzing en de zorg voor de opa’s en oma’s. Ouders maken zich zorgen dat deze toenemende vergrijzing in de aankomende decennia nog meer gaat vragen terwijl ze zich nu al ondersteuning missen. Nederland zou naar een tweeverdieners-tweeverzorgers model moeten gaan om de zorgtaken beter te verdelen. Hierbij worden de taken gelijk verdeeld en houden de voorzieningen rekening met het gezin.
Gezinsvriendelijk
Ook de beeldvorming rondom gezinnen maakt het niet makkelijker. 72% zegt als ouder weleens beoordeeld te worden door anderen.Er zijn verwachtingen die ouders niet waar kunnen maken. Zeker niet in een maatschappij die steeds individualistischer wordt en ouders langs een meetlat legt. Ouders voelen zich niet gesteund door elkaar en door de omgeving.
Naast beeldvorming ervaren ouders een gebrek aan gezinsvriendelijkheid vanuit de maatschappij. In restaurants worden kinderen bijvoorbeeld als vervelend ervaren, zijn er geen plekken waar een vader een kind kan verschonen of staat er op het kindermenu alleen frituur. Op de werkplek wordt er te weinig gesproken over hoe je werk, gezin en zorg verdeelt en wat je nodig zou hebben als ouder.
Ambitie, visie en beleid
67% vindt dat er in de politiek te weinig aandacht is voor gezinnen. 52% is van mening dat het in de politiek niet over hun gezin gaat. Het laatste gezinsbeleid stamt uit 2008.
We doen drie aanbevelingen om gezinnen beter te ondersteunen:
- Gezinsbeleid
Maak gezinsbeleid vanuit een ambitie om gezinnen te ondersteunen en een gedragen visie op het gezin. Zorg daarbij voor een brede focus, een gezinstoets op beleid dat het gezin betreft en hou rekening met verschillen.
- Gezinsvriendelijkheid
Maak werk van een gezinsvriendelijke samenleving.
- Gezinsmonitoring
Weet hoe het met gezinnen gaat, zodat je daar naar kan handelen.
Onze reactie
Volgens Marjet Winsemius, directeur Stichting voor Werkende Ouders, is het noodzaak om nu te gaan handelen. ‘Als wij de vergrijzing het hoofd willen bieden zullen we nu stappen moeten ondernemen om gezinnen beter te ondersteunen. Dat begint met een ambitie om het voor gezinnen makkelijker te maken. Wij zien echter dat er in de politiek nauwelijks aandacht is voor gezinnen. Ja, vanuit christelijke hoek, maar het gezin is al lang geen christelijke aangelegenheid meer. Het gezin bestaat niet meer. We moeten het hebben over de diversiteit van gezinnen en wat zij nodig hebben om goed voor hun kinderen te zorgen. De ontwikkeling van kinderen staat hier op het spel. De vraag is wat de maatschappelijke investeringsbereidheid in gezinnen is? Gaan we ze ondersteunen of laten we ze doormodderen?’
De Staat van het Gezin wordt voor de derde keer op rij uitgegeven door Stichting Voor Werkende Ouders, Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang en WIJ media. Het onderzoek heeft van 6 februari tot 15 maart gelopen en is ingevuld door 3026 ouders. In het onderzoek is ook gekeken naar bekende cijfers en indicatoren van onder andere het CBS, SCP, TNO en RIVM. Verder hebben we een jaar lang alle media bijgehouden en gekeken naar de algemene tendens in de maatschappij richting gezinnen.
De Staat van het Gezin 2024 lees je hier.
