Wat Johan Cruijf ons leert over veilige hechting

Hechting, bij uitstek een thema waar geldt: ‘hoe meer je weet, hoe meer je ziet’. Of, zoals onze Johan Cruijff het zo mooi zei: “Je gaat het pas zien als je het door hebt”. Geïnspireerd door deze passende quote ben ik eens wat meer legendarische uitspraken van deze nationale held op gaan zoeken, en wat blijkt? Veel uitspraken van Johan zijn zeer toepasselijk als we over het belang van hechting en een gezonde ouder-kind relatie spreken.

In deze blog: het belang van aandacht voor veilige hechting aan de hand van drie voetbalwijsheden…

Als je niet kan winnen, moet je zorgen dat je niet verliest.

Ouders in kwetsbare positie krijgen vaak kindjes die ook kwetsbaar zijn, bijvoorbeeld extra gevoelig voor stress. Dat kan je opvatten als een hopeloze vicieuze cirkel die niet te overwinnen is. Maar, het ligt genuanceerder. Als het ouders lukt om stress in de relatie met hun baby te hanteren, hoeft het geen toxische, en dus schadelijke stress te worden. Dat is hoopvol. Net als de wetenschap dat een baby wel zeven betekenisvolle hechtingsrelaties kan aangaan. Als de relatie met bijvoorbeeld de moeder lastig is, zijn er dus nog zes relaties die ervoor kunnen zorgen dat het je niet verliest. Bijvoorbeeld op een kinderdagverblijf. En als het dan toch gebeurt dat een baby geen enkele veilige hechtingsrelatie kent, dan nog bestaat er zoiets als ‘aangeleerde gehechtheid’, waardoor zij op volwassen leeftijd wél in staat is tot het aangaan van waardevolle, veilige relaties. Kortom, als je niet kan winnen, moet je zorgen dat je niet verliest.

Alleen kan je niks, je moet het samen doen.

De jeugdgezondheidszorg, de geboortezorg, gemeenten, huisartsen, jeugdzorg, kinderartsen, psychiaters; allemaal hebben ze oog voor de ouder-kind relatie. Ten minste, als het goed is. Nog belangrijker dan deze aandacht is hun samenwerking. Want aandacht voor hechting is bij voorbaat intersectoraal en longitudinaal. Die samenwerking is in Nederland nog onvoldoende, maar het besef dat onze Johan ook in deze gelijk heeft, groeit. Want er zijn steeds meer initiatieven waar bijvoorbeeld kraamverzorgenden, verloskundigen, jeugdverpleegkundigen en artsen samen geschoold worden. En de therapie bij een (mogelijk) verstoorde ouder-kind relatie? Dat moet altijd samen mét het kind. Een moeder met een postpartum depressie zou altijd met mét het kind behandeld moeten worden met als doel zowel de moeder als de relatie te herstellen. Daarop zijn de werkwijzen van Infant Mental Health gebaseerd.

Een laatste: Kijk, de bal is een essentieel onderdeel van het spel.

Als we spreken over ondersteunen van veilige hechting, waar gaat het dan in essentie over? Wat is hierin ‘de bal’? Dat is niet de problematiek van ouders, het is niet de stress van de baby, maar het is de interactie. In interactie ontstaat een relatie, en juist die interactie vraagt dus aandacht van JGZ –professionals, Op álle momenten dat zij ouders, moeders én vaders begeleiden. Daar valt nog een wereld te winnen.
Bedankt Johan, voor deze mooie wijsheden.

Dit is een bewerking van de StandUpBlog die Merel Steinweg voordroeg tijdens de Kennis on Tour ‘Hechting’