Vorig kenmerk                                                                        Volgend kenmerk                                                        Naar overzicht

27. Houdt potlood met vingers vast

Van Wiechenfilmpje

Dit filmpje kan gebruikt worden om ouders te betrekken bij het onderzoek en dient voor de professionals als audiovisuele ondersteuning bij de beschreven instructie.

In gesprek met ouders

Voordat je kind kan leren schrijven, zijn er veel stappen die moeten worden genomen. De manier waarop je kind een potlood vasthoudt verandert, van een stevige greep in de vuist naar een fijnere greep waarbij het potlood wordt vastgehouden bij de punt met de duim, wijs- en middelvinger. Naarmate je kind meer ervaring en oefening krijgt, zal het sturen van een potlood steeds vloeiender gaan. Vaak ontwikkelt een kind een duidelijke voorkeur voor rechts- of linkshandigheid, maar dit is niet altijd het geval. Als je kind beide handen gebruikt, kan het wat langer duren voordat het de fijnere pengreep beheerst.

Instructies voor professionals
Achtergronden
Ontwikkelingsveld Fijne motoriek en adaptatie.
Neurologisch aspect Coördinatie van schouder-­, arm-­, hand-­ en in het bijzonder de verfijning van de vingerbewegingen. Oog­-handcoördinatie.
Onderzoekleeftijd
Aanbevolen leeftijd 48 maanden (4 jaar).
Spreiding1 34 – 44 maanden (148 – 190 weken)2
 1De spreiding zoals hier weergegeven geeft de hoogst en laagst gevonden P90-leeftijd aan. P90 is de leeftijd waarop 90% van de kinderen positief scoort. In de internationale literatuur worden hiervoor verschillende leeftijden gevonden.
2Voor dit kenmerk zijn voor verschillende leeftijden nog geen referentiewaarden beschikbaar.
Onderzoekmethode
Uitgangspositie kind Het kind zit dichtbij en recht voor de tafel de tafel, al dan niet bij de ouder op schoot, zodanig dat het de voorwerpen op tafel gemakkelijk kan hanteren. De tafel moet zodanig opgeruimd zijn dat het kind niet afgeleid wordt.
Uitvoering onderzoek De onderzoeker observeert hoe het kind kenmerk 26 heeft uitgevoerd. Was het kind niet coöperatief bij de uitvoering van kenmerk 26, dan kan de onderzoeker voor het kind papier en potlood neerleggen en vragen om iets te tekenen.
Als het kind het potlood bij het uiteinde in plaats van dichtbij de punt vast pakt, moet de onderzoeker het potlood terugvragen en nogmaals voor het kind neerleggen en vragen om nog iets te tekenen.
Observatie De onderzoeker observeert de manier waarop het kind het potlood hanteert.
Beoordeling De mate waarin het kind thuis ervaring heeft opgedaan met tekenmateriaal moet bij de interpretatie van een negatieve respons worden betrokken. Indien het kind die ervaring niet heeft, moet dit onder ‘opmerkingen’ worden vermeld.
Positief Het kind hanteert het potlood met duim­, wijs­, en middelvinger.
Negatief
  • Het kind neemt het potlood niet vast of
  • het kind houdt het potlood met de vuist vast (onderhands, dan wel bovenhands) of
  • het kind houdt het potlood ook bij de tweede poging bij het uiteinde vast, of
  • het kind houdt het potlood met de vingers bovenhands vast
Registratie + Bij positieve respons.
– Bij negatieve respons: onder ‘opmerkingen’ registreren

  • op welke wijze het kind het potlood hanteert,
  • registreren welke hand het kind heeft gebruikt voor het hanteren van het potlood. Op deze leeftijd hoeft er nog geen duidelijke voorkeurshand aanwezig te zijn.
  • indien het kind geen ervaring heeft met tekenmateriaal.
Discipline Alle disciplines mogen dit kenmerk uitvoeren.
Informatie over overleg / consultatie Indien DA het kenmerk uitvoert mag bij een negatieve score de JV geconsulteerd worden.
Indien JV het kenmerk uitvoert moet bij een negatieve score de VS/JA geconsulteerd worden.
Bij alarmsymptoom op korte termijn consultatie van de VS/JA.
Advies Adviseer ouders over het spelen met hun kind en daarbij het tekenen en kleuren te stimuleren. Geef daarbij adviezen hoe de pengreep te stimuleren.
Alarmsymptoom
  • Het verwaarlozen (in functioneel gebruik) van een arm of een hand (asymmetrie in uitvoering), op elke leeftijd (Touwen, 1990).
  • Trillerige handmotoriek na het eerste levensjaar (Touwen, 1992).

Welkom op onze nieuwe website!

Heb je een gebruikersaccount? Dan ontvang je van ons een mail om je account opnieuw te activeren.