Wat probeert de baby nu eigenlijk te zeggen?

Door de werkdruk en het hoge werktempo, kan de verbinding die je ervaart met je cliënten best wel eens onder druk komen te staan. De verbinding die je voelt met jezelf overigens ook, maar daar ga ik het in dit artikel niet over hebben. Wat ik wel wil bespreken is hoe belangrijk het is om ruimte te blijven maken voor de binnenwereld van de zeer jonge kinderen en de ouders met wie je werkt. Ook behandel ik waarom het van cruciaal belang is om ouders actief te betrekken bij het begrijpen van de signalen van hun baby, zonder hun rol als experts van hun eigen kind te ondermijnen.

Foto door Fotografie van Janne

Elke baby is een uniek individu

Allereerst moeten we erkennen dat elke baby een uniek individu is, zelfs al voor de geboorte. Prenataal reageren baby’s al op contactinitiatieven. Ze horen de stem van hun moeder, voelen aanrakingen en reageren op bepaalde geluiden van buiten de baarmoeder. Baby’s zijn dus vanaf het allereerste begin bezig met communicatie.

Na de geboorte zetten baby’s hun communicatie-expeditie voort. Ze huilen, lachen, maken geluidjes, maken oogcontact en gebruiken heel hun lijf om aan te geven wat er in hen omgaat. Deze vroege signalen zijn van onschatbare waarde, en het is aan ons als zorgprofessionals om ze op te merken en te interpreteren. Dit kan op een directe manier als je de signalen zelf oppikt, of indirect door de verhalen van hun ouders. Alle signalen die baby’s geven, zeggen namelijk iets over hun binnenwereld.

Baby’s voelen heel de dag door van alles in hun lijf. Dit kan gaan over fysieke gevoelens zoals honger en het ongemak van een vieze luier, maar ook over emotionele zaken, zoals reacties op stress, overprikkeling of moeilijke eerste levenservaringen. Het vermogen om deze signalen te herkennen, begrijpen en erkennen is van cruciaal belang om zeer jonge kinderen een veilige omgeving te bieden waarin ze zich optimaal kunnen ontwikkelen. Ik durf zelfs te stellen dat het een voorwaarde is voor een gezonde ontwikkeling.

Ouders als experts van hun eigen kind

Wat we niet uit het oog mogen verliezen, is de rol van ouders in dit communicatieproces. Ouders zijn geen buitenstaanders, maar experts in de behoeften en signalen van hun eigen kind. Dit betekent niet dat het altijd makkelijk is als ouder om de signalen van je kind goed te snappen. Door de emotionele betrokkenheid en het nauwe verwantschap is het soms juist lastiger om echt goed te snappen waarom je baby zo onrustig is, zich van je afwendt of juist continu bij je wil zijn.

Als relatieve buitenstaander van het gezin met veel kennis van zaken (en weinig tijd) kan het een valkuil zijn om de rol van de adviserende professional op je te nemen. Waarom noem ik dit een valkuil, vraag je je misschien af? Het geven van snel advies op emotionele, kwetsbare thema’s, roept vaak weerstand op bij ouders. Het kan er voor zorgen dat ouders hun eigen kennis of gevoel aan de kant schuiven, omdat zij jou als alwetende autoriteit boven zich stellen. Of het kan ervoor zorgen dat ze zich niet gezien voelen, dichtklappen of geïrriteerd worden en jouw advies aan de kant schuiven. In beide gevallen niet het resultaat waar je als bevlogen professional met alle goede intenties op hoopt.

Het is van het grootste belang dat we ouders betrekken bij het begrijpen van de signalen van hun baby’s. Dit betekent niet dat we hun expertise zouden moeten negeren, maar juist omarmen en hen vervolgens bekrachtigen in hun band met hun kind.

Help ouders hun baby begrijpen

Met het voorgaande in ons achterhoofd, is mijn pleidooi om ouders aan te moedigen om goed te kijken naar hun baby, bijvoorbeeld om te observeren wanneer hun kind het meest alert en ontvankelijk is voor interactie. Door dit te doen, versterk je de intieme band tussen ouder en kind, waarin ze samen leren communiceren. Als zorgprofessionals kunnen we ouders de tools en het vertrouwen geven om te begrijpen wat hun baby probeert te zeggen.

Ouders leren dit het beste als ze in een veilige en ondersteunende omgeving zijn, waarin zij zich gehoord en gerespecteerd voelen. Dit zal hun vermogen om de signalen van hun baby te begrijpen versterken en hun zelfvertrouwen vergroten. De Infant Mental Health-visie spreekt over de thuissituatie en de ouder-kind band als ‘het nest’. Jij als zorgprofessional bent het ‘nest om het nest’. Door jouw veiligheid en steun, kan de ouder-kind relatie floreren.

Tips voor het ondersteunen van de ouder-baby communicatie

Baby’s hebben een heel eigen taal, welke bestaat uit een combinatie van geluiden maken, huilen, lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen. Hoe kan je ouders nu helpen om hun baby (nog) beter te begrijpen, terwijl je hen bekrachtigt in hun rol als expert van hun eigen kind?

1. Observeren en luisteren: Neem de tijd om goed te kijken en te luisteren naar baby’s. Let op hun signalen en probeer te achterhalen wat ze proberen te communiceren.
2. Vraag ouders om input: Ouders kennen hun baby’s het beste. Vraag hen om hun inzichten en luister naar hun observaties.
3. Stressmanagement: Ouders ervaren vaak stress bij het verzorgen van hun baby, vooral als hun baby onrustig is of huilt. Stel hen gerust, vraag hoe ze dit thuis aanpakken, en vraag of ze behoefte hebben aan wat advies van jou. Soms is het al voldoende als je bemoedigend afwacht en benoemt wat een uitdaging het soms toch kan zijn als een baby onrustig is. Je geeft hiermee het vertrouwen dat de ouders het zelf kunnen en goed doen.
4. Vergroot elk mooi contactmoment dat je ziet tussen ouder en kind uit. Dit kan bijvoorbeeld met een aantal woorden richting de baby, zoals: “Fijn hè, om papa’s vinger even vast te houden.”

Conclusie

Het begrijpen van wat een baby probeert te zeggen, vereist geduld, observatie en empathie. Dus, beste professional, als je jezelf samen met de ouders afvraagt: “Wat probeert die baby nu eigenlijk te zeggen?” onthoud dan dat de sleutel tot begrip ligt in het respecteren van de uniciteit van elke baby en het actief betrekken en bekrachtigen van ouders in dit het communicatieproces. De rol van de jeugdgezondheidszorg is om te ondersteunen, begeleiden en samenwerken, terwijl we de unieke band tussen ouders en baby’s respecteren. Samen kunnen we zorgen voor de best mogelijke zorg voor onze kleintjes en hun families.